Februari 2011


Vandaag had ik de software van de Gierzwaluwnestkast-camera weer eens aangezet rond het tijdstip waarop de Koolmees (Parus major) ongeveer binnenkomt. Er was nog niemand binnen, dus ging ik voor het raam maar eens naar buiten staan kijken. Ik heb nog niet eerder gezien dat de Koolmees aankwam, dus het was leuk dat er in de schemering een klein vogeltje in de Kweepeer (Cydonia oblonga) van de overbuurman ging zitten. Ze bleef een tijdje stilzitten en vloog toen naar onze kant van de straat, naar de Goudenregen (Laburnum anagyroides) een paar huizen hiernaast. Even later vloog ze ietwat fladderend naar onze dakgoot ter hoogte van de nestkasten. Ik liep naar de computer en keek op het scherm, maar zag niks in kast 1. Ze was dus in kast 2 gaan zitten. Het is geen spectaculair filmpje, maar toch leuk vind ik, zo krijg je een Koolmees niet elke dag te zien, toch?


Afgelopen week heb ik meerdere malen via email contact gehad met Natudis, een grote distributeur van biologische producten. Het ging over groentebouillonpoeder van het merk Vetara. Dat gebruiken we al heel erg lang, maar laatst viel het ons op dat het poeder een heel andere kleur had. Voorheen was het TITLEijd nogal geel van kleur (dankzij geelwortel), maar nu zag het er veel 'grauwer' van kleur uit. Het rook en smaakte ook anders. De kleur deed denken aan een ander product van Vetara, basisbouillonpoeder. Dus vroeg ik me af of misschien het verkeerde etiket was geplakt of zoiets. De allereerste mail die ik kreeg in reactie op het invullen van een contactformulier op de site van Natudis sprak van een veranderde samenstelling, er zat niet langer lactose in het bouillonpoeder en een ingrediënt was vervangen (ik ben vergeten welk precies). Ehm, lactose? Heeft dat er ooit in gezeten dan? Dat kan ik me niet herinneren, en als dat er in zat had ik het niet willen gebruiken gezien mijn veganistische levensstijl. Heel kort erna een nieuwe email waarin stond dat de vorige niet klopte, het betrof verouderde informatie. Ik werd gevraagd het bouillonpoeder op te sturen zodat gekeken zou kunnen worden wat het probleem precies zou kunnen zijn. De eerstvolgende keer dat ik in de winkel kwam waar ik het poeder had gekocht (Van Nature in de Lange Hezelstraat in Nijmegen) heb ik nog eens naar de verschillende verpakkingen gekeken. De ingrediënten van een pot groentebouillonpoeder verschilde met die van de navulverpakking. Dat is toch raar? Dat heb ik dus weer aan Natudis laten weten. Waarop ik een brief met de post kreeg waarin de uitleg stond. "Vetara Groentebouillon bevat inderdaad lactose, zowel de pot als de navulverpakking. Vetara Bio Groentebouillon bevat geen lactose, dit geldt zowel voor de pot als voor de navulverpakking. Omdat beide verpakkingen erg op elkaar lijken, vermoed ik dat u steeds de bio groentebouillon heeft gekocht en nu het niet-bio navulbouillonzakje." Met bijgesloten etiketten van de bio groentebouillon pot en de navulverpakking. Ik had de verpakking met afwijkende kleur nog liggen en heb die er eens bijgepakt. Inderdaad, wat een minimale verschillen zeg! Ik vraag me af of er bij Van Nature misschien per ongeluk niet-bio groentebouillon is gekocht. Volgende keer maar eens navragen.


Vanmiddag stuurde ik onderstaand bericht naar de Gierzwaluw-praatgroep en zojuist plaatste ik een aangepaste versie ervan op de website van De Brug Nijmegen, dé Weekkrant.

"Gierzwaluwbescherming. We zijn er allemaal op de een of andere manier mee bezig, toch? De één hangt nestkastjes op aan huis, de ander krijgt het voor elkaar tientallen kasten of neststenen in nieuwbouwprojecten op te laten nemen en weer een ander doet onderzoek waardoor we onze lievelingsvogels beter begrijpen (en dus beschermen). En sommigen doen het allemaal natuurlijk. Toch kan bescherming van de Gierzwaluw nog veel verder gaan. Gierzwaluwen hebben natuurlijk niet alleen nestgelegenheid nodig. Voedsel is minstens even belangrijk. Daar lijken we ze niet aan te kunnen helpen. We kunnen voor Gierzwaluwen tenslotte niet zoals voor andere 'tuinvogels' een netje voer ophangen of iets op het gazon gooien. We helpen Gierzwaluwen al, al is het maar een klein beetje, met een insectenrijke tuin. Vaak wordt dat gedaan met andere motieven, bijvoorbeeld om meer vlinders in de tuin te krijgen, of om egels te helpen. Of voor andere insectenetende vogels die daarvoor ook daadwerkelijk in je tuin komen. Maar de beestjes die zich in je tuin kunnen voortplanten bijvoorbeeld kunnen ook een ander leefgebied opzoeken en daarvoor de lucht in gaan waar ze een prooi voor Gierzwaluwen kunnen vormen. De natuur zit prachtig complex in elkaar. Zo complex, dat we de relaties en invloeden bijna onmogelijk kunnen bevatten. Ik denk dat we de natuur in haar geheel moeten beschermen om van individuele soorten te kunnen blijven genieten. Als ik hoor hoe slecht het gaat met de wilde bijen in ons land bijvoorbeeld, dat heeft toch ook een invloed op de bevruchting van zo veel wilde planten. Van die planten zijn niet alleen die wilde bijen afhankelijk, maar ook enorm veel andere insectensoorten. Als het zo slecht gaat met bijen en dus wilde planten (om over voedselgewassen nog maar te zwijgen), gaat het op den duur ook slechter met andere insecten. Andersom werkt dat natuurlijk ook zo, als er in Nederland steeds minder waardevolle natuurgebieden zijn en iedereen zijn tuin bestraat zijn er steeds minder voedselbronnen voor insecten voorhanden. Eerst flink in de realisatie van de EHS (Ecologische Hoofd Structuur) investeren en nu het een heel eind voor elkaar is er een punt achter zetten lijkt me sowieso niet verstandig, maar zo kun je dus ook met je stemgedrag Gierzwaluwen indirect helpen.
Tijdens de tweede Gierzwaluwdag bij Jos Hoekstra afgelopen jaar had Evert Pellenkoft het nog over de Chinese overheid of Chinese bedrijven die in Afrika enorme stukken land opkopen om daar monoculturen van voedsel en brandstofgewassen te laten ontstaan met hulp van flink wat (kunst)mest. De invloed daarvan op de daar overwinterende Gierzwaluwen? Niemand kan het met zekerheid zeggen, maar feit is wel dat monoculturen niet bepaald een rijke insectenfauna voortbrengen. Over monoculturen gesproken, dat gaat natuurlijk ook op voor ons eigen land, en de landen waar ons voedsel vandaan komt. Het lijkt voor zo veel mensen zo belangrijk dat hun eten zo goedkoop mogelijk is. Maar is het niet veel belangrijker dat het op een verantwoorde manier tot stand komt? Voor aardbeien in de winter word in Spanje enorm veel water verbruikt. Daardoor verdrogen gebieden met alle gevolgen voor flora en fauna van dien. Hier in Nederland worden zo veel varkens gehouden dat we ons met de mest eigenlijk geen raad meer weten. Het werd steeds maar op het land gebracht, maar met al die mest wordt het bodemleven armer en met voedselrijke bodem wordt de flora juist alleen maar armer. Ook als die mest niet wordt uitgereden zorgt de veehouderij nog wel voor genoeg stikstofuitstoot om de bodem in het hele land te verrijken en daarmee de flora te verarmen. In Zuid Amerika worden regenwouden gekapt om er soja te verbouwen waar het grootste deel van naar Nederland wordt geëxporteerd om als veevoer te dienen. Dat is niet alleen op een wellicht vergezochte indirecte manier slecht voor onze Gierzwaluwen, wat betekent het voor de Amerikaanse Gierzwaluwsoorten die overwinteren in Zuid Amerika? Om een rode kool zo goedkoop mogelijk te laten groeien doe je dat met zo veel mogelijk bij elkaar (voor de efficiëntie) en met zo min mogelijk concurrentie van andere planten en plaagdieren (dus bespuiten). Zo zijn er nog veel meer voorbeelden te geven.
We zouden volgens mij bij alle keuzes die we maken goed na moeten denken over wat de beste is voor het voorbestaan van de aarde en al het leven erop. Misschien gaat dat ver, of klinkt dat zweverig. Ik vind mezelf geen zweverig of überhaupt een spiritueel persoon, maar ik denk wel dat we met z'n allen veel meer invloed op de wereld uit kunnen oefenen dan velen denken. Biologisch eten en biologisch geteelde katoen gebruiken bijvoorbeeld scheelt al zo veel voor flora en fauna in binnen en buitenland. Door minder vlees te eten kun je niet alleen méér CO2 besparen dan door minder auto te gaan rijden (!), het is ook goed voor de natuur over heel de wereld.

Tot zover dit misschien wat onsamenhangend betoog.

Vriendelijke groeten, Jochem Kühnen, Beek Ubbergen."

Zie dus ook: http://www.deweekkrant.nl/artikel/2011/februari/06/een_betoog_voor_gierzwaluwbescherming_en_meer_duur.


Niet heel erg spectaculair misschien, maar ik vond 't toch leuk 's ochtends beneden te komen en een Houtduif (Columba palumbus) door de achtertuin te zien scharrelen. Een erg algemene soort, maar ik zie ze niet vaak in de tuin.


De afgelopen dagen is het behoorlijk mooi weer geweest. De Krokussen zijn de grond uit geknald, ongelooflijk hoe snel dat is gegaan... Er zijn al aardig wat planten die er zin in lijken te hebben. Een Damastbloem die ik ooit in een pot zaaide en daar ielig groeide is sinds ik 'm in de volle grond heb gezet enorm gegroeid. Ik ben erg benieuwd naar hoe die er komende zomer uit ziet! Hetzelfde geldt voor de Hondsroos (Rosa canina) die ik bij Vivara heb gekocht. Het eerste jaar niet heel veel gegroeid, maar sinds die tijd toch wel ongeveer twee keer zo groot geworden denk ik. Kom maar op! Die prachtige heerlijk ruikende bloemen zijn heel welkom, zeker ook bij allerlei insecten! Die hebben niet veel aan Sneeuwklokjes, maar toch leuk dat die het ook goed doen. :)

           



Vandaag ben ik vroeg opgestaan. Tien over 5 of zoiets. Heel vroeg opstaan is niet mijn hobby, maar toch doe ik het vaak omdat het ergens toch wel heel fijn is. Slapen is fijn, maar veel tijd hebben voor allerlei leuke dingen is nog fijner! Vandaag dus leuke dingen doen! Zeven uur 's ochtends moest ik bij het Hollands-Duits gemaal staan aan de Ooijsedijk om, samen met 15 anderen van de Vogelwerkgroep Nijmegen e.o. op excursie naar Zeeland te gaan. Rond half zeven dus vertrokken, in de stromende regen, zwaar bepakt met flink wat brood, een thermosfles met kruidenthee (Kabouter Feest van Pyramide 'natuurlijk'), m'n camera en alle batterijen die ik heb, mijn verrekijker en mijn spotting scope met statief. Met de fiets welteverstaan, die ik bij het gemaal aan een hekje vastzette. Ik was niet de eerste en we hoefde niet lang te wachten voor we konden vertrekken. We vertrokken met maar liefst 5 auto's, 16 deelnemers. Op het lijstje stonden een aantal te bezoeken locaties: Rilland, Oesterdam, Philipsdam, Colijnsplaat, Neeltje Jans, Haamstede, Prunjepolder, Brouwersdam, Kwade Hoek en Oostvoornse meer. Onderweg werd het gelukkig droog en zagen we zelfs de eerste paar voorzichtige opklaringen... Eerste stop was dus Rilland. Nou ja, eigenlijk een plek tussen Rilland en Hoogerheide, iets onder Bergen op Zoom. Naast een plas zagen we een Slechtvalk (Falco peregrinus). Verder daar ook verschillende eenden, een paar Nonnetjes (Mergellus albellus) en een Grote Zilverreiger (Ardea alba). Vanaf een dijkje hadden we mooi uitzicht over een soort slufter-achtig gebied waar al snel een Klapekster (Lanius excubitor) werd gevonden die daar al eerder door anderen was gespot Handig, dat internet! En de goede voorbereiding van de excursieleider Jos van Oostveen ( www.kaukasusplus.nl) natuurlijk. Terug bij de auto's was nog even prachtig de zang van een hoog vliegende Veldleeuwerik (Alauda arvensis) te horen. Genieten...
Verder naar de Oesterdam. Daar zagen we Rotganzen, er werd even getwijfeld over Witbuikrotganzen (Branta hrota), maar ik zag zelf alleen de Zwartbuik (Branta bernicla. verder nog een eenzame Sneeuwgors (Plectrophenax nivalis). In het plaatsje Colijnsplaat gingen we op zoek naar een daar gemelde Grote Geelpootruiter (Tringa melanoleuca). Die konden we helaas niet vinden, dus gingen we weer verder. Na wat zoeken vonden we een Kuifaalscholver (Phalacrocorax aristotelis) bij de Oosterscheldekering. In de Prunjepolder zagen we wat mij betreft één van de hoogtepunten van de dag: een jagende Slechtvalk. Niet met de bekende duikvlucht van hoogte, maar wel met snelle korte vluchten laag over het water waardoor natuurlijk alle eenden de lucht in gingen. Erg gaaf om te zien. Jammer dat we niet zagen dat er daadwerkelijk iets werd gevangen, dat zou helemaal spectaculair zijn geweest zeg...
Verder vond ik het erg tof zo veel van die prachtige Middelste Zaagbekken (Mergus serrator) te zien. En bij de Brouwersdam kun je zo leuk zeehonden bekijken... Daar had ik de vorige keer dat ik met deze excursie mee ging (7 februari 2009) geen gebruik van gemaakt, dus nu maar even wel! :) Oh, en op de Brouwersdam zagen we trouwens ook nog Rotganzen, ditkeer heel duidelijk Witbuik! :)

              

           





Eindelijk weer een dagje vrij... :) Even lekker rustig door de tuin gegaan en op de details gelet. Bloemknoppen in het Gevlekt Longkruid (Pulmonaria officinalis) doen me direct aan een bij denken. De Gewone Sachembij (Anthophora plumipes (om de een of andere reden blijft die wetenschappelijke naam prima hangen!)). Daarvan zitten er op dit moment in hun nestjes in het leemwandje te wachten op de juiste temperatuur om uit te vliegen. Of zou 't met een soort interne klok werken? Dat moet misschien wel, aangezien het misschien al een keer 'warm' genoeg is geweest. Hoe dan ook, het zijn dus heel vroeg vliegende bijen die een wat hommelachtig uiterlijk hebben omdat ze een mooi vachtje hebben, net als hommels. Met dezelfde reden ook, want zo'n vachtje houd je in het vroege, frisse voorjaar, warm genoeg om al te kunnen vliegen. Gewone Sachembijen vliegen op lipbloemen als Gevlekte, Witte en Paarse Dovenetel (allemaal in onze tuin aanwezig :)) en dus op Gevlekt Longkruid. Klik hier voor een fotootje van vorig jaar 11 april.
Die Gevlekte en Paarse Dovenetel (resp. Lamium maculatum en Lamium purpureum staan overigens al te bloeien, helemaal klaar voor de Sachembijen en andere liefhebbers. Hoewel, die Gevlekte moet er nog een beetje in komen geloof ik, de enige twee bloemetjes zien er nog niet helemaal uit zoals het hoort.
Andere leuke voorjaarsbloeiers zijn ook al goed op weg. Sneeuwklokjes zijn vooral leuk om te zien maar doen niet veel voor insecten. Datzelfde geldt geloof ik voor het Gewoon Speenkruid (Ranunculus ficaria subsp. bulbilifer, dat zich sinds vorig jaar vooral achterin de tuin aardig heeft uitgebreid getuige de vele kleine plantjes tussen het gras en het Grote Muur (Stellaria holostea, waarvan ik trouwens niet kan wachten op de prachtige bloemetjes). Het wachten is op het opengaan van de eerste (en voor zover ik heb kunnen ontdekken tot nog toe enige) bloemknop voor zo'n mooi vettig geel bloemetje.
En nóg meer voorjaarsbloeiers! Na vaak oppervlakkig kijken op de plaats waar ik afgelopen voorjaar twee (toch?) knolletjes van Gevlekte Aronskelk (Arum maculatum) heb geplant vond ik vandaag eindelijk de eerste scheut! En even later, toen ik een foto ging maken, zag ik de grotere ook! Achter in de tuin vond ik ook eindelijk de eerste blaadjes van Daslook (Allium ursinum). En toen ik bij het 'vijvertje' stond om een plaatje te maken van het welig tierende mos zag ik iets dat me toch eigenlijk wel wat eerder op had moeten vallen, een ongeveer 8 cm lange scheut van een Wilde Kievitsbloem (Fritillaria meleagris. Achter in de tuin vond ik er ook nog een. Leuk dat die telkens terug gaan komen. Vorig jaar de bolletjes geplant. Als er niet aan gesleuteld is moeten die toen al zeker 8 jaar oud zijn geweest, want pas na zo'n lange tijd bloeit deze plant.
Eén van de bestuivers van Kievitsbloem is de Aardhommel (Bombus terristris). Tijdens de excursie naar Zeeland van vorige week verteld iemand me dat hij er al een had gezien. Ook mijn moeder en zus hebben er al een gezien. Ik nog niet, en met de huidige temperaturen zal het ook nog wel eventjes op zich laten wachten. Dus ik heb nog eventjes tijd om aan materiaal uit een muizennest te komen... Dat wil ik namelijk in onze 'hommelpot' gaan stoppen omdat een muizengeurtje hommelkoninginnen schijnt aan te trekken. Die zoeken namelijk naar verlaten muizenholen om een nest in de maken. De ondersteboven ingegraven grote bloempot moet daar op lijken. De grote pot is met de bodem naar boven ingegraven waarbij het ontwateringsgat als ingang dient. Met een platte steen erboven om al te veel inregenen te voorkomen. Zou leuk zijn als deze mooie insecten in onze tuin af en aan bleven vliegen.
Wat ook mooi zou zijn is als er uit al dat mos om de vijver een keer een leuke verrassing tevoorschijn zou komen. Het is misschien ijdele hoop, maar wie weet... Een tijd terug (twee jaar geleden?) heb ik er namelijk zaad van Rietorchis (Dactylorhiza majalis subsp. praetermissa) verspreid, afkomstig van een geknakte bloemstengel van een plant groeiend in een veldje aan de Rijksstraatweg hier in Beek. Rietorchissen houden van een vochtige omgeving en dat zit wel goed rond de vijver geloof ik. Maar zoals alle Orchideeën heeft ook de Rietorchis schimmels nodig om te kunnen ontkiemen. En of die aanwezig zijn weet ik niet. En zelfs als dat zo is kan het best een paar jaar duren. Ik blijf dus nog maar even hopen. Stel je voor... Orchideeën in de tuin...
Een andere hoop die ik heb is dat de zaadjes van Wildemanskruid (Pulsatilla vulgaris) die ik in het 'kalkstukje' heb gezaaid gaan ontkiemen. Ik weet niet of ze dat zo langzamerhand al hadden moeten doen als er dit jaar nog wat van zou komen, maar ik heb nog niets gezien tussen de kalkzandstenen die ik uit de Eifel mee heb genomen. Maar anders blijf ik gewoon genieten van de Wilde Reseda (Reseda lutea) en laat ik me verrassen door wat er verder nog gaat opkomen.

              

              



Op weg terug naar huis fietsend vanaf Nijmegen na een concert van de Amerikaanse hardcore-punk band Defeater had ik flink wat behoorlijk koude wind tegen. Het koste dus wat moeite om het lange rechte fietspad langs de N325 van Nijmegen naar Beek af te fietsen. Maar vrijwel op de plaats van bestemming werd ik op een leuke manier beloond! Net na het kruispunt van Beek ligt een leuk braakliggend weilandje waar ik kortgeleden nog een stukje over heb geschreven dat in De Rozet verscheen. Dat ging over het belang van dit weilandje voor vogels als Keep, Vink en Groenling (resp. Fringilla montifringilla, Fringilla coelebs en Carduelis chloris) die ik er toen zo veel zo foerageren. In het weilandje groeiden namelijk planten als Ridderzuring en Bijvoet (resp. Rumex obtusifolius en Artemisia vulgaris) waar in de winter vogels zaden van eten. Maar vandaag werd me op een leuke manier kenbaar gemaakt dat er nog andere belangen gediend worden. Ik zag in het donker, het was net iets na elven, namelijk een Kerkuil vliegen! (Tyto alba) Ik heb al eens eerder gedacht er een te zien vliegen boven dit veldje, maar toen zag ik maar een flits. Nu bleef de uil een paar meter evenwijdig aan het fietspad waar ik over fietste vliegen, een geweldig gezicht! Meestal ben ik niet zo blij met kunstlicht, maar in dit geval hielpen de lantaarnpalen van het kruispunt toch wel een handje bij een leuke waarneming!


Vandaag had ik helaas niet de kans even lekker het bos in te gaan, maar gelukkig kon ik nog wel een paar keer in de tuin van de natuur genieten. Terwijl een klusjesman bezig was met het beslag van de garagedeur zag ik in een flits een vogeltje richting het leemwandje vliegen. Toen ik even later een stukje de tuin in liep bleek dat vogeltje er nog te zitten. Het was een Koolmees (Parus major) en hij/zij (ik kon het zo snel niet zien aan de breedte van de borststreep) zat met het kopje in het dons in de zon! Snel en stil terug gelopen, mijn camera gepakt en weer richting het leemwandje gelopen in de hoop een foto van redelijk dichtbij te kunnen maken. Maar ik was nauwelijks in het blikveld van het meesje of die vloog weer weg. Ok, even gedut in de zon dus. Een linke (geen linkse!) hobby!
Iets verder de tuin in, achter de garage in de border achter het nog lege groentjetuintje zag ik een dor blad tussen een groepje krokussen zitten. Ik wou het er tussenuit halen, maar het bleek vast te zitten! De Krokussen zijn er gewoon recht doorheen gegroeid en inmiddels erboven uitgegroeid zodat ze niet meer terug er doorheen passen.


Terug naar homepage