Gierzwaluwen Ziekerstraat project, mei - augustus 2008.
Van een pand in de Ziekerstraat in het centrum van Nijmegen was me al een tijd bekend dat er nestplaatsen van Gierzwaluwen in zaten. Toen ik nog in het
centrum van Nijmegen in de Moenenstraat woonde zag ik vanaf het dak van de Mariënburg garage regelmatig 'giervluchten' langs de dakgoten van het pand
gaan. Hieronder bijvoorbeeld een filmpje gemaakt op 27 mei 2008 waarin in een paar flitsen zo'n groepje Gierzwaluwen langs komt vliegen. Het beeld is wellicht niet supergoed, maar
er is toch heel mooi vooral te horen hoe Gierzwaluwen gaan roepen precies als ze langs de gevel met nestplaatsen vliegen. Handig als je nestplaatsen wil ontdekken: opletten waar ze
herhaaldelijk roepend langs vliegen!
Een indruk van het pand en de openingen waar de Gierzwaluwen door in de gootbetimmering konden komen krijg je door onderstaande foto's. Voor het gemak heb ik de nestplaatsen genummerd,
nummer 1 is daarbij het door rotting ontstane gat aan de linkerkant van de dakgoot, het gat aan de rechterkant nummer 2 en het grote ronde gat nummer 3.
Vergroot door op een foto te klikken en houd de muiscursor stil op de kleine versie voor wat beknopte info.
Toen ik eind mei 2008 zag dat er voorbereidingen werden getroffen voor de renovatie van het pand heb ik actie ondernomen. Dit was de eerste keer dat ik iets
meer deed met Gierzwaluwen dan ze observeren. Met wat moeite wist ik er achter te komen wie de eigenaar van het pand was en wie de renovatie uit zou voeren.
Nadat de eigenaar van het pand me het groene licht had gegeven voor het proberen de nestplaatsen na de renovatie te behouden ontmoette ik de projectleider
op 29 mei 2008. Ik had voorafgaand aan deze ontmoeting met het Zwaluwen Adviesbureau op non-profit basis
overlegd over de details van mogelijke toekomstige nestplaatsen. Ik sprak met de projectleider over de mogelijkheden en gaf hem informatie over Gierzwaluwen
en het creeëren van nestgelegenheden. Ik zei hem ook dat als er nestvoorzieningen zouden worden gemaakt het naastgelegen pand, dat ook gerenoveerd
werd eveneens geschikt was om soortgelijke voorzieningen in te maken.
11 Augustus 2008 werd de gootbetimmering verwijderd en heb ik een paar foto's van de nesten genomen. Deze waren heel typisch gemaakt in de hoeken zo ver
mogelijk verwijderd van de invliegopening. Hieronder de foto's die ik die dag maakte. Daaronder meer informatie over wat ik aantrof.
Vanaf de straat had ik al materiaal uit nest 3 zien hangen. Van boven op de steigers bleek dat het zo gevaarlijk voor de Gierzwaluwen was als ik vanaf de
straat al had gedacht. De nesruimte bevatte een hoop stukken draad, maar ook nylon draad. Het nylon was om een dode, gemummificeerde jonge Gierzwaluw
gewikkeld. Zonder twijfel een afschuwelijke dood... Het nest zelf viel bij het verwijderen van de gootplank grotendeels uiteen.
Nest 1 was erg primitief omdat het nog erg jong was, naar schatting één of twee jaar oud. Waarschijnlijk was de opening die door rotting was
ontstaan nog niet zo lang groot genoeg voor Gierzwaluwen. Het nest bestond vooral uit stukjes gras, inclusief groene. Verder uit wat veertjes.
Nest 2 bevatte veel meer veren maar ook droge stukken gras, twijgjes, en stukje papier van een verbrande krant, een stukje plastic, draad en een stukje met plastic
gecoat ijzerdraad. Het draad en ijzerdraad is zéér onwaarschijnlijk door de Gierzwaluwen verzameld aangezien deze materialen te zwaar zijn om
door de wind in de lucht te zijn geblazen. Waarschijnlijk is het materiaal dat ooit door Huismussen is aangedragen. Het nest bleef mooi in tact en heb ik later
in een vitrinetje laten zetten om te bewaren.
21 Augustus 2008 ben ik op verzoek van de eigenaar van het pand nogmaals de steigers opgeklommen om wat over de nieuwe invliegopeningen te vertellen. Dat is
alles wat de nieuwe voorzieningen in zouden houden namelijk. De situatie wat betreft de gootbetimmering bleef hetzelfde, dus door geschikte openingen in de
onderkant te maken konden de nestplaatsen behouden blijven. De eigenaar van het pand was helaas niet aanwezig door miscommunicatie, maar ik kon gelukkig een
en ander doorspreken met mijn contactpersoon, Tini van het aannemersbedrijf Meuwsen Bouw BV en twee aan
het werk zijnde timmermannen. Ik tekende cirkels van ongeveer 5 cm in doorsnede aan de voorzijde van de onderkant van twee 'vakken' van de betimmering
tussen de gootklossen waar nieuw hout was geplaatst. Aangezien er geen boortje met een diameter van 5 cm beschikbaar was zouden de gaten 46 mm moeten worden.
Tini zou het doorspreken met de eigenaar van het pand en zou ook aan hem vragen hoeveel invliegopeningen er gemaakt zouden kunnen worden. Als alle ruimtes
tussen de gootklossen benut zouden worden zou er ruimte zijn voor 9 nestruimtes. Later liet de eigenaar weten liever geen opening direct boven de winkelingang
te maken en dat er waarschijnlijk 3 of 4 openingen zouden komen.
Die dag heb ik ook de ruimtes onder de goten opgemeten. Het waren wat vreemde maten voor nestruimtes. Erg ruim in de breedte en diepte met resp. 70 en 25
centimeter, maar erg krap in de hoogte met zo'n 7 cm (voor de duidelijkheid, bijvoorbeeld 15 hoog, 20 diep en 40 breed zijn mooie maten voor een nestkast).
De hoogte kon echter niet aangepast worden en Gierzwaluwen nestelden er al jaren dus het zou moeten voldoen.
Ik nam ook wat foto's vanaf de steigers, zoals het zicht vanaf de hoogte van de nestplaatsen, ongeveer het uitzicht van de Gierzwaluwen. Een mooi pleintje
met fonteintjes en terrasjes (Koningsstraat en Koningsplein).
4 September 2008 fietste ik op weg naar huis van mijn werk door de Ziekerstraat om te kijken of er nog voorgang was geboekt met de invliegopeningen. De
voorgaande twee of drie dagen was dat nog niet het geval. Deze keer wel! Ik kon tussen de steigers door maar liefst vijf invliegopeningen tellen! Er was helaas
niemand van Meuwsen Bouw BV aanwezig, dus ik kon niet boven op de steigers kijken. De volgende dag
vertrok ik extra vroeg van mijn werk om een kijkje te kunnen nemen. Ik was al erg blij dat het niet bij maar drie invliegopeningen was gebleven, maar toen
attendeerde Tini me op nog twee openingen in het lagere naastgelegen pand! Er zijn dus maar liefst 7 nestruimten beschikbaar voor de komende jaren! :)
Ik had het tijdens de eerste ontmoeting met Tini wel over dat naastgelegen pand gehad, maar had na het telefonische gesprek met de
eigenaar niet eens op meer dan 4 nestruimten durven hopen en was dus erg blij verrast!
De uiteindelijke situatie kan ik waarschijnlijk ergens volgende week fotograferen, wanneer de steigers zijn verwijderd.
19 September ben ik toch nog even terug de steigers op geklommen. In de vijf nestruimten in het hogere pand kreeg ik met wat moeite een handjevol veertjes
door de invliegopening naar binnen gewerkt. De gootbetimmering van het lagere gebouw werd net beschilderd dus kon ik daar geen veertjes aanbrengen.
Ik ben het Zwaluwen Adviesbureau op non-profit basis erg dankbaar voor hun hulp. Daarnaast
natuurlijk ook de eigenaar van het pand en de mensen van Meuwsen Bouw BV voor hun prachtige werk. Ik kijk
uit naar meer mogelijkheden om Gierzwaluwen te helpen!
Rond eind oktober was de renovatie van de buitenkant van het pand afgerond. Het ziet er allemaal erg netjes uit! Ik zal het pand natuurlijk goed in de
gaten houden om te zien of de Gierzwaluwen hun nieuwe woonruimte in gebruik nemen in de zomer van 2009.
Update: Ik heb 24 mei 2009 eindelijk kunnen zien hoe een Gierzwaluw één van de nieuwe invliegopeningen in vloog! Het was erg vroeg in
de ochtend en ik had geen tijd om te proberen het te filmen of fotograferen, ook al had ik mijn camera bij me. Later die dag had ik wel wat tijd en lukte
het me wat te filmen. Onderstaand filmpje is vertraagd! In de toekomst hopelijk wat betere beelden en/of foto's. Op de
homepage van de website van Meuwsen Bouw BV kwam trouwens een erg mooie foto van deze voorzieningen
langs in de 'slideshow'. :)
14 Juni 2011 ben ik in plaats van bij de Hessenberg maar eens bij de Ziekerstraat gaan
posten. In de avond, hopend op zo veel mogelijk activiteit zodat ik zou kunnen vaststellen hoeveel paren er nu gebruik maken van de openingen. Er kwamen
een paar giervluchten langs, niet veel. Ik zag een invlieger de opening in gaan waarvan ik al wist dat die in gebruik was. Later in de avond zag ik hoe een 'banger' (een
Gierzwaluw die typisch zoek-gedrag vertoond) in de opening ernaast vloog, maar na één of twee seconden al weer naar buiten kwam. Ik meende dit
gefilmd te hebben, maar kon het op de diverse filmpjes niet terugvinden. Helaas dus maar van één opening vast kunnen stellen dat deze wordt
gebruikt. Ik had er véél meer van verwacht. Ik zat er op de juiste tijd, dus als er meer paartjes zouden zitten had ik daar waarschijnlijk wel
iets van moeten zien... Wel een erg leuk filmpje van een uitvlieger uit de bekende opening kunnen maken (vind ik zelf), en een filmpje van een invlieger,
eveneens in de bekende opening (let bij afspelen op het korte stukje dakgoot aan de rechterkant van het gebouw). Tip: bekijk de filmpjes full-screen.
