Het inventariseren van nestplaatsen van Gierzwaluwen
Het inventariseren van nestplaatsen van Gierzwaluwen is een tijdrovende klus. Het vereist enige oefening en ervaring, maar zelfs dan is het een lastig karwei. Gierzwaluwen zijn snel en zo
opvallend als ze in groepjes roepend rondvliegen, zo onopvallend is die enkele oudervogel die de nestplaats binnen gaat om de partner af te lossen bij het broeden of de jongen te voeren.
Dat naar binnen vliegen gebeurt in een flits. De vogels zijn geoefend in het aanvliegen van de nestplaatsen en maken over het algemeen geen rondje. Meestal vliegt een broedvogel rustig op
enige hoogte om plotseling een duik naar beneden te maken en met een sierlijke boog onder een dakgoot te verdwijnen.
Dat invliegen kan zo nu en dan met wat geluk wel gezien worden. Veel moeilijker nog is het toevallig waarnemen van een uitvliegende broedvogel. Maar wat makkelijker is om de groepjes
roepende Gierzwaluwen in de gaten te houden. Meestal vliegen die herhaaldelijk langs een zelfde plaats, een daknok of gevel. Houd daarbij in de gaten waar de vogels beginnen met roepen,
vaak beginnen ze daarmee als ze langs een bekende nestplaats komen. En als je er dicht bij staat kun je vaak uit de nestplaats terugroepende oudervogels horen.
Vroeg in het seizoen (van begin mei tot half juni) zijn er minder van die sociale vluchten. Toch is het in die periode eigenlijk prima mogelijk Gierzwaluw-nestplaatsen te inventariseren.
Met geluid.
In bovengenoemd voorbeeld wordt al aangegeven dat broedvogels vaak terugroepen als soortgenoten roepend langs vliegen (vaak waarschijnlijk om aan te geven dat de nestplaats bezet is).
Hier is vroeg in het seizoen vrij gemakkelijk gebruik van te maken. Met opnames van Gierzwaluw-geluid is een reactie uit te lokken. En vooral vroeg in het seizoen is er bijna constant een
broedvogel op het nest om op de eieren te zitten. In deze tijd werkt het zeer goed om met een smartphone met daarop geluid van een voorbijvliegend groepje Gierzwaluwen langs vermoedelijke
nestlocaties te gaan.
Het geluid hoeft niet hard afgespeeld te worden, doorgaans iets harder dan een echte Gierzwaluw geluid zou voortbrengen, om het goed hoorbaar tot de hoger gelegen nestingang te brengen.
Maar let op dat het geluid niet wordt vervormd. Speel het geluid kort af en stop het. Luister goed. Hoor je niets? Speel het geluid dan nog eens af en luister weer. Bij een bezette
nestplaats zul je al snel een korte, maar duidelijk hoorbare reactie krijgen. Zie ook onderstaande video voor een voorbeeld.
Vooral in woonwijken met rijen woningen van hetzelfde type zullen Gierzwaluwen vaak op dezelfde locaties nestelen. Is er eenmaal een nestplaats gevonden dan is het de moeite waard
soortgelijke plaatsen af te gaan. Op deze manier werden bijvoorbeeld door leden van de Vogelwerkgroep Nijmegen e.o. in twee wijken in Wijchen bij één bezoek in het seizoen
méér nestlocaties gevonden dan door een door de woningbouwcoöperatie ingeschakeld ecologisch adviesbureau bij wel drie bezoeken.
Op bovenstaande wijze gebruik van geluiden zal nauwelijks tot stress lijden. Zoals in het eerste deel van dit stuk al werd aangegeven roepen Gierzwaluwen vaak naar elkaar. Als de
afgespeelde geluiden niet veel harder of onnodig lang worden afgespeeld zal een reagerende broedvogel niets anders vermoeden dan dat er een groepje soortgenoten langs vliegt.
Een geschikt geluid om te gebruiken is bijvoorbeeld gratis te downloaden vanaf de website van Vereniging Gierzwaluwbescherming Nederland:
gierzwaluwbescherming.nl/downloads/geluiden/ (bijv. tracks 8 en 16).
Vragen? Jochem Kühnen, kuhnenjmAThotmail.com (vervang AT door een apestaartje). Telefonisch kunt u mij bereiken via 024-6635719 of mobiel op 06-51914095.