April 2012


Vanmorgen bekeek ik wat er op de cameraval stond die ik gisteren in de achtertuin opstelde. Er was een Egel (Erinaceus europaeus) op bezoek geweest en er waren wat Huisspitsmuizen (Crocidura russula) te zien. Op één van de filmpjes waren zelfs even twéé Huisspitsmuizen te zien! Klik op onderstaande wazige afbeelding om naar het betreffende filmpje op YouTube te gaan.



's Middags heb ik met collega-vrijwilliger voor Vogelbescherming Ralph van den Boom een rondje vogels kijken in de Ooijpolder gedaan. Prachtig weer en veel te zien! Het hoogtepunt was toch wel een Sperwer (Accipiter nisus) welke nét een prooi had gevangen! De prooi, waarschijnlijk een Spreeuw (Sturnus vulgaris) werd onder een struik opgegeten, maar dat was voor ons prachtig te zien! Vele malen mooier dan ik de Sperwer op de foto kreeg ook!

              



Vandaag ging ik na mijn werk boodschappen doen bij de natuurwinkel in de Lange Hezelstraat in het centrum van Nijmegen. Tijdens het op slot zetten van mijn fiets werd ik aangesproken door de kaasboer. Ik had hem al eens eerder gesproken toen ik in het naastgelegen steegje naar Gierzwaluwen aan het kijken was. Hij vertelde me nu dat er al een tijdje Torenvalken op en rond de St. Stevenskerktoren te zien waren. Ik zou het eens in de gaten houden zei ik tegen hem. Hij was nog niet weg of daar kwam een valk aanvliegen! Maar huh? Dat was toch geen Torenvalk? Snel het kleine verrekijkertje erbij gepakt dat ik altijd in mijn rugtas heb zitten. En ja hoor, wat ik al vermoedde bleek te kloppen: een Slechtvalk! (Falco peregrinus) Al roepend met een prooi in de klauwen landde het mannetje op de kerktoren. Ik heb nog geprobeerd met mijn telefoon door de verrekijker heen foto's te maken, maar daar was eigenlijk vrijwel niets op te zien. Binnenkort maar eens terug met mijn fotocamera! Spectaculair zo midden in de stad!



Dagje vrij vandaag, dus met de camera naar de stad om te kijken of ik de Slechtvalk (Falco peregrinus) eens goed op de foto kon zetten. Ik kwam aanrijden via de Burchtstraat en stopte op de Grote Markt om te kijken of er misschien al iets te zien was. En ja hoor! Daar zat 'ie! Erg hoog op de toren. Na het maken van een foto ben ik rond de kerk gegaan om te kijken of er prooiresten te vinden waren. Nadat ik de Slechtvalk voor het eerst had gezien maakte ik daarvan melding op de mailgroep van de Vogelwerkgroep Nijmegen e.o. en liet iemand weten dat hij eerder de vleugel van een Tureluur (Tringa totanus) in de Lange Hezelstraat had gevonden. En inderdaad, er lagen prooiresten rond de kerk. En flink wat ook! Een vleugel leek me ook van een Tureluur, maar die bleek later toch niet helemaal te voldoen. Waarvan die dan wel is konden zelfs twee echte veren-kenners niet zeggen helaas.
Vanaf een nabijgelegen pleintje heb ik nog een tijdje zitten kijken en zag ik op een gegeven moment de Slechtvalk wegvliegen. Op grote afstand kwam hij een twee valk tegen, iets waar ik alleen een wazig 'bewijsplaatje' van heb kunnen maken.

Na mijn bezoek aan het centrum van Nijmegen ben ik door de Ooijpolder gaan fietsen. Het was een mooie dag en er waren leuke vogels te zien. Niet bijzonder zeldzaam of zo, maar de Kneu (Carduelis cannabina) en Roodborsttapuit (Saxicola torquatus) zijn toch echt prachtige vogels! Zo ook de Blauwborst (Luscinia svecica), een vogel die zich vandaag wel erg goed liet bekijken! Ik was zeer traag over de Kouwedijk aan het fietsen/wandelen toen ik een klein bruinig vogeltje door de greppel zag gaan. Toen ik 'm eenmaal goed in beeld kreeg bleek de voorkant juist erg kleurig! Ik kon een paar meter met hem of haar meelopen en er dus goed naar kijken! Er bleek een ringetje om een pootje te zitten, maar ik ben er niet veel door over de vogel te weten gekomen. Uiteindelijk ging de Blauwborst nog even op een paaltje zitten, maar te kort om er een foto van te kunnen maken helaas. Maar ik mag niet klagen! :)

                 

              



Vandaag nog eens rond de St. Stevenskerk gelopen op zoek naar prooiresten. De valk(en) liet(en) zich helaas niet zien. Ik vond ook maar één prooirest, gelukkig wel een waarvan héél duidelijk te zien was wat 't voor soort was. De koppen worden niet gegeten en de kop van een Kievit (Vanellus vanellus) is nogal herkenbaar...




Wat een dag was vandaag! Ik had in de ochtend namelijk een afspraak gemaakt met Peter van Geneijgen, de voorzitter van de Werkgroep Slechtvalk Nederland en Minne Feenstra, bevriende bioloog die betrokken was bij het plaatsen van een voorziening voor Slechtvalken in de kerktoren van Maastricht. Dit alles naar aanleiding van de voorgenoemde gebeurtenissen, te beginnen bij 3 april.
Tien uur 's ochtends waren we bij de ingang van de toren en gingen we onder begeleiding van Peter Kuipers van Gilde Nijmegen naar boven. Onderweg vertelde dhr. Kuipers dat hij boven eieren had zien liggen. Vol spanning vroegen we naar de kleur van de eieren en toen het antwoord roodbruin was waren we blij verrast en enthousiast, want dat is de kleur van eieren van de Slechtvalk!
We gingen voorbij het balkon tot waar je bij een normaal bezoek aan de toren kan komen en kwamen langs de klavier waarmee het carrilon bespeeld kan worden. Via een ladder kwamen we uit bij een luik en eenmaal daar doorheen bevonden we ons tussen de klokken en... de eieren! Inderdaad eieren van Slechtvalken, maar helaas lagen ze op zo'n manier uit elkaar dat het duidelijk geen bebroed nest meer was. De eieren waren weggerold omdat er geen materiaal was waarmee de valken een nestje konden maken. Valken maken geen echt nest namelijk, maar maken een kuiltje in aanwezig materiaal of gebruiken soms een oud nest van Kraaien (Corvus corone). In dit geval lag er alleen wat droge duivenpoep. Dat is veel te licht om als nestmateriaal te kunnen dienen en mogelijk daardoor waren de eieren dan ook weggerold. Verder lag er echt een enorme hoeveelheid prooiresten! De vloer waar we op stonden bestond uit een soort loodslab en rond het centrale deel van de toren, waar de klokken hingen, lag het bezaaid met vleugels, poten en vogelkoppen. Peter van Geneijgen ging rond om alles te verzamelen en kwam aardig wat bijzonderheden tegen! De vleugel van een Goudplevier (Pluvialis apricaria), de kop van een Geoorde fuut (Podiceps nigricollis), de kop van een Grutto (Limosa limosa) en de kop van een Slobeend (Anas clypeata) bijvoorbeeld! Later kregen Minne en ik nog een volledige lijst van Peter van Geneijgen:

Er waren resten gevonden van 44 verschillende vogels van 17 verschillende soorten:
  • Kievit 9
  • Goudplevier 4
  • Houtsnip 3
  • Watersnip 1
  • Grutto 1
  • Wintertaling 5
  • Slobeend 1
  • Waterhoen 5
  • Geoorde Fuut 1
  • Dodaars 1
  • Stads-/Postduif 3
  • Turkse Tortel 1
  • Kokmeeuw 4
  • Kramsvogel 1
  • Merel 1
  • Zanglijster 2
  • Vink 1
Omdat het broedgeval was mislukt door gebrek aan nestmateriaal lag het voor de hand te kijken naar de mogelijkheden om de valken te helpen. Een eenvoudige bak met grind zou bijvoorbeeld een gemakkelijk te realiseren voorziening zijn waar de valken enorm mee geholpen zouden zijn. Om te kijken naar de mogelijkheden zijn we nóg hoger de toren in geklommen! Hiervoor moesten we weer een ladder beklimmen, maar met hindernissen... Er liepen namelijk overal kabels naar de klokken van het carillon! Vanuit het loodslab beneden kwam een flinke hoeveelheid kabels recht omhoog, maar hogerop werden de kabels alle kanten op afgebogen naar de klok die bedient moest worden. Sommige kabels liepen op enorm onhandige manier langs de ladder, waardoor we soms erover en soms er onderdoor moesten. Bij het raken van een kabel werd een klokje geluiden, dus het was enigzins oppassen geblazen...
Eenmaal boven kwamen we in een volgende ruimte met ladder die door een smalle kokervormige ruimte naar het bolletje op de punt van de toren leidde. Dat was het allerhoogste punt. Uit dat bolletje worden bijvoorbeeld tijdens de vierdaagsefeesten vlaggen gehangen!

Een platte bak grind leek toch de meest voor de hand liggende optie, maar daarvoor zou in ieder geval eerst nog overleg met de gemeente Nijmegen (eigenaar van de toren) overlegd moeten worden.
Omdat de eieren koud waren en de valken nergens te bekennen werden deze, net als de zak prooiresten, meegenomen.

Toen begon een volgend avontuur, want Peter van Geneijgen had de dag ervoor tijdens de controle van een nestkast voor Slechtvalken zijn verrekijker op een zendmast laten liggen. Hij vroeg of een van ons mee wou, maar had maar plaats voor één persoon in zijn auto. Minne had nog een andere afspraak dus ik kon mee!

We reden naar Haren en gingen daar met een ander lid van de Werkgroep naar boven. Geen gehannes met ladder en kabels ditkeer gelukkig. Boven vonden we inderdaad Peter's verrekijker, maar werden ook de jongen gemeten en gewogen. Dat was de dag ervoor dus ook al gebeurd, maar omdat er aan een groeicurve werd gewerkt was het toch interessant nogmaals te meten. Geweldig, ik kreeg nog een jonge Slechtvalk in de hand! Hier lieten de Slechtvalken wel erg duidelijk merken dat ze in de buurt waren. Roepend vlogen ze rond de mast. Ik heb ze een paar keer prachtig door de verrekijker kunnen bekijken. Erg indrukwekkend om te zien hoe een rustig zweven in een fractie van een seconde kon veranderen in een razendsnelle duikvlucht door een subtiele verandering van de vleugelstand!

Na al die Slechtvalk-indrukken ben ik op weg naar huis ook nog even door de Ooijpolder gefietst. Onderweg kwam ik nog wat mede-vogelaars tegen die naar een Steenuil (Athene noctua) stonden te kijken. :)

Hieronder een aantal foto's voor een impressie van de dag!

              

        



Vandaag ging ik naar de Vrijwilligersdag van Vogelbescherming Nederland (VBN). Omdat ik als stadsvogeladviseur actief ben voor Vogelbescherming mocht ik deelnemen aan een leuke dag rond de Nieuwkoopse Plassen! We zijn gaan wandelen in natuurgebied De Groene Jonker waar we op huurfietsen heen gingen vanaf het startpunt. wandelend door De Groene Jonker hoorde ik voor 't eerst in mijn leven een Roerdomp (Botaurus stellaris)! Helaas maar héél even, ik kon het geluid dan ook niet opnemen door een filmpje te maken met mijn fotocamera. Verder lieten Blauwborsten (Luscinia svecica) en Geoorde futen (Podiceps nigricollis) zich goed bekijken (leuk, lévende Geoorde futen, na de kop op de St. Stevenskerktoren gisteren!). Ik hoorde ook goed de zang van de Rietzanger (Acrocephalus schoenobaenus), een vogel die zich niet zo heel gemakkelijk laat bekijken, maar tijdens een vaartocht door de Nieuwkoopse Plassen toch één keer toch even mooi hoog in het riet ging zitten. Ik heb 'm toen veel mooier kunnen zien dan fotograferen gelukkig. :) Tijdens die vaartocht zag ik ook nog een vogelsoort voor het eerst van mijn leven: de Purperreiger (Ardea purpurea). Erg mooi! Net als de altijd sierlijke Visdief (Sterna hirundo, hirundo is ook de naam voor een geslacht zwaluwen, de Visdief is dan ook een soort van 'zeezwaluw').
Op weg terug naar huis zag ik nog een leuke reclameposter voor Beleef de Lente. :)

Een erg mooie, leuke, gezellige dag, prima georganiseerd door VBN! :)

                    



Hoera! Er zijn jonge Huismussen (Passer domesticus)! Van de vier gelegde eitjes in de speciale Huismussen-nestkast zijn waren er vandaag drie uitgekomen. Nét, want de jongen waren nog piepjong! Ik kon heel snel even spieken en een foto maken toen beide ouders niet in de kast zaten. :)



In de achtertuin kon ik gelukkig meer tijd nemen voor het maken van een foto. Een wortelknol van Heggenrank (Bryonia dioica, familie van de komkommer!) liep uit met piepkleine groene frutseltjes. De eerste foto was niet meteen heel scherp, dus gelukkig kon ik het nog eens proberen.



Verderop knalt Hop (Humulus lupulus) de grond uit. Op onderstaande foto is verder linksonder, achter de bloem van een narcis nog Jakobskruiskruid (Jacobaea vulgaris subsp. vulgaris) te zien en rechtsonder zijn nog net wat kleine witte bloementjes van Grote muur (Stellaria holostea) te zien.




Op weg naar mijn werk zag ik vanochtend iets op het Ooievaarsnest zitten dat op het gebouw De Refter in Ubbergen staat. Er zijn in het verleden al wel eens Ooievaars (Ciconia ciconia) op de Refter en zelfs al eens op het nest als ik me niet vergis, maar het zou natuurlijk toch leuk zijn er een foto van te kunnen maken. Maar inzoomend met mijn camera zag ik dat het helemaal geen Ooievaars waren, maar Nijlganzen...




Vorig jaar groeide een geplantte Grote wederik (Lysimachia vulgaris) helaas niet zo geweldig. De topjes verwelkten een beetje. Maar het eerste teken van de wederik die nu boven de grond is gekomen ziet er veelbelovend uit... :)
Achter de garage groeit een flinke hoeveelheid Kruipend zenegroen (Ajuga reptans) dat nu prachtig in bloei staat. Het is een goede nectarplant, dus ik hoop dat er flink wat bijtjes en andere insecten van komen genieten!
Over genietende insecten gesproken, vorig jaar vond ik een rups van Oranjetipje (Anthocharis cardamines) op Pinksterbloem Cardamine pratensis). De Pinksterbloem heeft zich flink uitgebreid in onze tuin, er zijn alleen al naast het moerasje een stuk of 20 bloeistengels verschenen. Dus wat mij betreft is het Oranjetipje ook weer meer dan welkom (ook al eet zo'n rupsje bloemen en vruchtbeginselen op...).
Een plant die het vorig jaar ook niet zo geweldig deed is een Bosanemoon (Anemone nemorosa). Nu staat die echter prachtig in bloei. :)

        

Naast foto's maakte ik vandaag ook nog een leuk fimpje. Van een Gewone sachembij (Anthophora plumipes) nestelend in een gaatje in de muur van onze garage. :)




Vandaag maakte ik van een hard blok van 750 gram maar liefst 9 liter potgrond! Turf-vrij! :D Dat alles door zo'n 6 liter water toe te voegen aan het Gepa Kokoblock dat ik lang, lang geleden kreeg van mijn moeder. Ze weet dat ik geen gangbare potgrond wil gebruiken omdat daar turf in verwerkt is. Ik heb er al vaker over geschreven waarom dat een probleem is, zie bijvoorbeeld het stuk in het dagboek voor 11 maart 2011. Potgrond is dus, zoals de naam Kokoblock al suggereert, ook op basis van kokosvezels te maken. Dat is een restproduct van de kokosoogst en dus een hernieuwbare grondstof, in tegenstelling tot turf waarvoor zeer waardevolle natuur vernietigd wordt...

Zoals al eens eerder gebeurde ontdekte ik vandaag ook weer iets in de tuin waarvan ik niet begrijp hoe ik dat niet eerder gezien kan hebben... Ik schreef 18 april over een minuscule Heggenrank (Bryonia dioica), maar er vlak bij groeit een al veel grotere! Kan ik me misschien verschuilen achter het feit dat het blad van een op vrijwel dezelfde plaats groeiende Akkerkool (Lapsana communis) zo'n beetje dezelfde kleur heeft waardoor ik de Heggenrank gemist heb?

  



Vorig jaar heeft de Gewone vlier (Sambucus nigra)) in onze achtertuin niet gebloeid, maar dat gaat 'ie dit jaar wel doen! \Er zijn al verschillende beginnende bloeischermen te zien. :)




Wat heerlijk, de Gewone vogelkers (Prunus padus) staat overal weer te bloeien! Ruikt zoooo lekker... Hij groeit veel in plantsoenen, maar onderstaande foto maakte ik in een tuin in Beek (niet de onze).




Vanavond merkte ik een muisje op dat over ons terras liep. Een Bosmuis (Apodemus sylvaticus) om precies te zijn. Ondanks bewegingen in de kamer bleef het muisje maar over het terras lopen. Uiteindelijk maar even naar buiten gegaan om het diertje te proberen te fotograferen. Gehurkt wat foto's gemaakt, maar soms kwam de muis zó dichtbij dat ik dat even niet het belangrijkste vond! Hij of zij liep zelfs een keer onder mij door! Zo'n 'tam' muisje heb ik al eens eerder in de tuin gezien, kijk zeker eens naar het dagboek van 17 april 2011!

  



Na 't werk nog wat foto's en filmpjes in de achtertuin gemaakt. De Gewone sachembijen (Anthophora plumipes) zijn érg actief! Er wordt flink gegraven in het speciaal voor deze soort gemaakte leemwandje (een appelkrat gevuld met leem met voorgeboorde gaten van 10 mm). Naast de voorgeboorde gaten wordt flink gewerkt aan helemaal door de bijen zelf gegraven gangen. Aan het eind van de gang worden broedcellen gegraven die gevuld worden met een stuifmeel en nectar mengsel (dat vrijwel vloeibaar blijft). Op deze zoete substantie wordt een eitje gelegd waarna de broedcel wordt afgesloten. Op dit moment lijken de bijen vooral druk met het graafwerk! Zie onderstaande foto's en klik op de grote afbeelding om naar een filmpje op YouTube te gaan.

  



Verder doet de Heggenrank (Bryonia dioica) goed zijn of haar best. Zijn of haar is erg toepasselijk in dit geval, want dioica staat voor 'tweehuizig', wat wil zeggen dat er een mannelijke en een vrouwelijke plant is. Bij éénhuizige planten bevat één plant zowel mannelijke als vrouwelijke bloemen. Welk geslacht de Heggenrank planten in onze tuin hebben weet ik nog niet aangezien ze nog nooit gebloeid hebben. De plant die ik als laatste ontdekte is inmiddels mooi om zich heen aan het grijpen met de ranken. Zodra die iets te pakken krijgen wikkelen ze zich er omheen en trekken zich strak door de rank met een kurkentrekker-vorm in elkaar te draaien. De uitlopende wortelknol is nog lang niet zo ver, al komen er wel de eerste blaadjes aan zo langzamerhand.

  



Een mooie 'Gierzwaluwdag' vandaag! Ik hing mijn derde nestkast voor Gierzwaluwen op (lees meer in het Gierzwaluw dagboek. Daarna was het tijd voor een kinderfeestje met een Gierzwaluw-tintje, lees daar meer over in de in de rubriek Gierzwaluw-happenings!



Tijdens een fietstochtje door de Ooijpolder maakte ik de eerste drie van onderstaande foto's. Resp. een konijntje tussen stenen achter boerderij De Plak, een Graspieper (Anthus pratensis) op een paaltje langs de Kouwedijk en een man Roodborsttapuit (Saxicola rubicola) in de polder t.h.v. Beek.

In de achtertuin vond ik 's middags nog een verzwakt vrouwtje Gewone sachembij (Anthophora plumipes). Dat het een vrouwtje is is bij deze hommel-achtige bijensoort gemakkelijk te zien omdat het mannetje een wit-gelig gezicht heeft en aan de middelste poten opvallend lange haren heeft. Ik heb haar op een zo zonnig mogelijk plekje gezet in de hoop dat ze daar weer genoeg warmte door kreeg om weer te kunnen vliegen. Met de sachembijen in het leemwandje gaat het juist prima, er wordt volop genesteld. :)

              



Vandaag maakte ik in afwezigheid van de Huismus-ouders een foto van de jongen in onze mussen-nestkast. Van de 3 jongen en één eitje die 18 april te zien waren lijken maar twee jonge Huismussen (Passer domesticus) over? Ze zitten al flink in de veren en zijn nu als het goed is 12 dagen oud.




Terug naar dagboek 2012 index Terug naar homepage